---

         

---

Dosięgnąć nieba

     W latach 1957-1974 w Polsce testowano paliwo rakietowe, odpalano rakiety, wypuszczano balony oraz konstruowano spadochrony mające opuszczać groty rakiet.
     Inicjatorem działań był Jacek Walczewski, który w 1957 roku na Akademii Górniczo - Hutniczej w Krakowie założył Komórkę Techniki Rakietowej. Marzono o podboju kosmosu i osadzeniu na orbicie polskiego sztucznego satelity.
     Pierwszoplanowym celem było jednak stworzenie rakiety meteorologicznej do badań górnych warstw atmosfery. Na przełomie lata 50/60 Stany Zjednoczone i Związek Radziecki dokonywały eksplozji ładunków nuklearnych w atmosferze. Produkty radioaktywne z tych eksplozji były wyrzucane do stratosfery i następnie wiatrami rozprzestrzeniały się po całym świecie. Rakiety meteorologiczne miały pomóc w monitorowaniu tych odpadów.      Pierwsze badania nad rakietami realizowano w pomieszczeniach Akademii Górniczo - Hutniczej oraz na Pustyni Błędowskiej i w krakowskim Forcie Barycz. Następne na lotniskach w Czyżynach i Pobiedniku Wielkim w okolicach Krakowa oraz na wieży spadochronowej w Nowej Hucie. Pierwsze paliwo do rakiet pozyskano od wojska z poradzieckich rakiet typu Katiusza. Testowano rakiety doświadczalne RM oraz rakiety RASKO do rozpraszania chmur gradowych.
     W celu zdobycia doświadczenia oraz pozyskania dodatkowych środków realizowano także mniej konwencjonalne badania. Na zlecenie Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego wystrzelono specjalnie zaadaptowaną rakietą, dwie myszki. Celem było zbadanie, w jaki sposób siły przyspieszenia wpływają na uzębienie. Eksperyment powiódł się i pasażerki bezpiecznie wróciły na ziemię.
     Innym razem uruchomiono pierwszą w Polsce, a może nawet i w Europie pocztę rakietową. Na zlecenie Towarzystwa Filatelistycznego do kapsuł rakiety zapakowano koperty z korespondencją oznaczoną specjalnym "stemplem rakietowym". W pierwszym teście rakietę przesłano wzdłuż płyty lotniska, za drugim razem listy wystrzelono w powietrze i głowica z pocztą bezpiecznie opadła na spadochronie.
     Opisane powyżej badania miały charakter pomocniczy, przygotowujący wobec tych, które odbywały się od 1964 roku na poligonie wojskowym w Ustce, a później na stacji rakietowej w Łebie (na poniemieckiej bazie wyrzutni rakiet). Testowano rakiety meteorologiczne, a wystrzelona w 1970 roku w Łebie rakieta METEOR 2 osiągnęła pułap około 100 km, czyli umowny próg kosmosu.      Marzenia o wyniesieniu w przestrzeń kosmiczną polskiego sztucznego satelity nie udało się jednak zrealizować. Zdaniem nie żyjącego już profesora Jacka Walczewskiego polskie badania rakietowe przerwano pod wpływem nieoficjalnych nacisków ze strony naszego "wschodniego sąsiada".
     Badania naukowe, w tym próby z odpalaniem rakiet, wypuszczanie balonów i testowanie spadochronów, dokumentowane były na taśmie filmowej 16 mm (łącznie ponad 3 godziny materiałów). Filmy znajdują się w dyspozycji Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Krakowie.      Dzięki staraniom operatora filmowego Piotra Augustynka oraz Stowarzyszenia Filmowego TRZECI TOR uruchomiono projekt "Dosięgnąć Nieba", dofinansowany przez Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu Patriotyzm Jutra. Odrestaurowano i zdigitalizowano archiwalne taśmy filmowe oraz przeprowadzono wywiady filmowe z naukowcami biorącymi udział w badaniach rakietowych. Powstała niniejsza strona internetowa, gdzie można obejrzeć zdigitalizowane filmy, fotosy oraz fragmenty wywiadów.
     Zdigitalizowane materiały filmowe przekazane zostały również do Muzeum Wyrzutnia Rakiet w Łebie, gdzie wzbogacą stałą ekspozycję.
     Większość opisanych badań rakietowych realizowana była przez pracowników Państwowego Instytutu Hydrologiczno - Meteorologicznego w Krakowie, gdzie w 1961 roku otwarto Pracownię Rakietowego Sondażu Atmosfery, a od 1963 roku w działania zaangażowany był również Instytut Lotnictwa w Warszawie, gdzie budowano rakiety meteorologiczne.